YEMEK YEMEĞE BAŞLARKEN
Rasûlullah ﷺ Efendimiz, her işine Allah Tealânın ismi şerifini zikrederek başlamayı severdi. Bu mübarek âdetleri, yemeğe başlarken de aynıdır. Yemekten evvel ellerini yıkamayı ihmal etmez, sağ eliyle ve önünden yer, ve başlarken:
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم
«Bismillâhirrahmânirrahîm»
«Rahman ve Rahim olan Allah Tealâ’nın ismiyle başlarım» derdi.
Yemeğe başlarken besmele çekmeyi unutan kimsenin:
بِسْمِ اللهِ اَوَّلَهُ وَآخِرَهُ
«Bismillahi evvelehû ve âhireh»
demesini tavsiye buyurmuştur. Mânâsı: Başında da, sonunda da Allah Tealânın ismi şerîfiyle…» demektir.1
YEMEKTEN SONRA YAPILACAK DUALAR
اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِى اَطْعَمَنَا وَسَقَانَا وَجَعَلَنَا مُسْلِمِينَ * اَللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَاَطْعِمْنَا خَيْرًا مِنْهُ * وَارْزُقْنَا وَاَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ
«Elhamdü lillâhillezî et’amenâ ve sekânâ ve cealenâ müslimîn. Allahümme bârik lenâ fîhî ve et’ımnâ hayran minhü verzuknâ ve ente hayrur râzikıyn.»
Mânâsı: «Bize yediren, içiren, müslüman olmayı nasib eden Allah’a hamdolsun.2 Allah’ım bize bu yediğimiz yemek sebebiyle bereket ver, hakkımızda bu yemeği mübarek kıl (hasıl olan enerjiyi hayırlı yollarda kullanmayı nasîb et) bize bu yemekten daha hayırlı olanını (cennet yemeklerini) yedir.3 Bize rızık ver, sen rızık verenlerin en hayırlısısın.4
Ebû Ümâme (r.a.) rivayet ediyor.
Rasûlullah ﷺ Efendimiz, sofra kaldırıldığı zaman şöyle dua ederdi:
اَلْحَمْدُ ِللهِ حَمْدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ غَيْرَ مُوَدَّعٍ وَلاَمُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبُّنَا
«Elhamdü lillâhi hamden kesîren, tayyiben, mübâreken fîhi, gayra müveddeın, ve lâ müstağnen anhü rabbünâ»
Mânâsı: «Allah Tealâ’ya bol bol güzel güzel, mübarek ve hiç bir zaman terkedilmeyecek hamd ve şükür takdim ederim. Ona hamdetmekten asla müstağni kalamam, O bizim Rabbimizdir.»5
Enes b. Mâlik (r.a.) anlatıyor.
Rasûlullah ﷺ Efendimiz şöyle buyurdu: «Yemeğini yedikten sonra şu şekilde dua eden kimsenin geçmiş günahları bağışlanır:
اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِى اَطْعَمَنِى هٰذَا وَرَزَقَنِيهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنِّى وَلاَقُوَّةٍ
Elhamdü lillâhillezî et’amenî hâzâ ve razakanîhi min gayri havlin minnî velâ kuvveh»
Mânâsı: «Sarfedilen güç ve kuvvet bana âid olmadığı halde (çünkü bu güç ve kuvveti bana veren de Allah’dır) bu nimeti bana yediren, bana rızık olarak takdir buyuran Allah’a hamdolsun.»6
Yemekten sonra eli ve ağzı yıkamak sünnettir.
SÜT ve BENZERİ BİR ŞEY İÇİLDİĞİNDE YAPILACAK DUA
Abdullah b. Abbas (r.a.) anlatıyor: Rasûlullah ﷺ Efendimiz, şöyle buyurdu:
«Allah Tealâ bir kimseye süt içirdiğinde (bu nimeti ihsan ettiğinde) şöyle desin:
اَللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَزِدْنَامِنْهُ
«Allahümme bârik lenâ fihi ve zîdnâ minhü»
Mânâsı: «Allahım, bu içtiğimizde bize bereket yarat (hayırlı yollarda kullanılacak enerji olsun) ve o nimetle bize kudret ve kuvvet artışı nasib et.”7
Bir mü’min, su süt ve benzeri içtiği meşrubatı besmeleyle içmeli, içtiğini üç defada, (arada iki defa nefes almak suretiyle üç içişte) bitirmeli, sonunda bu duayı okuyamazsa, «elhamdü lillâh» demeyi olsun ihmal etmemelidir. Peygamber Efendimiz, kaptaki suyu bir dikişte, nefes almadan içmeyi yasaklamıştır. Bu şekilde içmenin sıhhat yönüyle zararlı olduğu da tesbit edilmiş bir gerçektir.