Medineli Müslümanlar, Resûl-i Kibriya Efendimizin Mek­ke’den Medine’ye gelmek üzere yola çıktığını duymuşlardı. Bunun için her gün sabah namazın­dan sonra Harre mevkiine çıkarak, öğle sıcağı basıncaya kadar yolunu heyecan ve sabırsızlıkla beklerlerdi.

Yine bir gün teşrif-i Nebevîyi uzun uzun beklemişler, gelmediğini ve etra­fını da şiddetli sıcaklığın bastığını görünce evlerine geri dönmüşlerdi.

Bu sırada bir işi için evinin damına çıkmış olan bir Yahudi, beyazlara bü­rünmüş birkaç kişinin çölün sıcaklığını, serap ve sisleri yara yara gelmekte ol­duğunu gördü. Müslümanların, Hz. Re­sû­lul­lah’ı günlerden beri beklemekte olduğunu biliyordu. Kendisini tutamayarak, “Ey Arap topluluğu! İşte, bekle­diğiniz devletliniz geliyor!” diye haykırarak Müslümanlara müjde verdi.[1]

Bu müjde, Medine sokaklarında bir şimşek gibi çaktı. Şehir bir anda bayram havasına büründü. Çünkü insanlığa huzur ve saadet sunan zât geliyordu! Müslümanlar derhal silahlanıp o tarafa doğru koştular.

Karşılayıcılar, Resûl-i Ekrem Efendimizle Hz. Ebû Bekir’e, bir hurma ağacı­nın gölgesinde dinlenirken kavuştular. Hz. Ebû Bekir, başucunda ayakta du­ruyordu! Günlerden beri yolunu heyecan, sabırsızlık ve muhabbetle bekledik­leri ak maşlaha bürünmüş Kâinatın Efendisini selamladılar, nur saçan mübarek simasını temâşâya başladılar.

Hurma ağacının gölgesinde bir müddet yorgunluğunu gideren Resûl-i Kib­riya, daha sonra beraberindekiler ve karşılayıcılar ile birlikte Medine’nin sağ tarafına düşen Kuba köyüne doğru yoluna devam etti.

Rebiülevvel ayının çok sıcak bir Pazartesi günü idi.

Güneş, ateşten oklarını bütün şiddetiyle yeryüzüne gön­deriyordu. Kuşluk vakti Resûl-i Kibriya Efendimiz, etrafındaki mü’minler halkasıyla Medine’ye bir saat kadar mesafesi olan Kuba köyüne vardı. Orada Amr b. Avfoğullarının kardeşi Gülsüm b. Hidm’in evi­ne indi. Kızgın kumlar üzerindeki süratli yolcu­luk Efendimizi oldukça yormuştu. Müslümanlarla görüşmek arzusuna binaen Ku­ba’­da bir müddet ikamet etmeye karar verdi.

Geceleri Medineli Müslümanların eşrafından oldukça yaşlı bir zât olan Gül­süm b. Hidm’in evinde kalan Efendimiz, gündüzleri ise Müslümanlarla konuş­mak, sohbet etmek için ashaptan bekâr bir zât olan Sa’d b. Hayse­me’­nin evine giderdi. Zaten, muhacirlerin bekârları da onun evinde kalırlardı. Bu sebeple evine “Dârü’l-Uzab [Bekârlar Evi] ” denirdi.[2]

Hz. Ali’nin Gelip Efendimize Kavuşması

Hz. Ali, Resûl-i Kibriya Efendimizin emriyle, Ku­reyşlilerin kendisine teslim ettikleri kıymetli eşya ve emanet­lerini sahiplerine iade etmek maksadıyla Mekke’de kalmıştı.

Hz. Ali, bu vazifeyi yerine getirmiş ve Efendimizin Mek­ke’den ayrılışından üç gün sonra da hareket etmişti. Resûl-i Kibriya Efendimiz henüz Kuba’da iken gelip kavuştu. Yürümekten ayakları şişmiş ve kabarmış idi. Pey­gam­be­ri­miz, onu gözyaşları arasında kucakladı ve ayağının iyileşmesi için dua edip eliyle meshetti. Cenab-ı Hak ânında şifa ihsan etti. Hz. Ali’nin ayaklarında ne ka­barmadan, ne de ağrı ve sızıdan eser kalmadı.[3]

KUBA MESCİDİ’NİN İNŞASI

Resûl-i Kibriya Efendimiz, Amr b. Avfoğullarında on küsur gece misafir kal­dı. Bu müddet zarfında Kuba Mescidi’ni tesis etti ve bu mescit içinde namaz kıl­dı.

Efendimizin tesis ettikleri mescitten önce, Müslümanlardan bazıları kendi­le­ri için mescit inşa etmişlerse de, İslam cemaati için ilk olarak bina olunan mes­cit, işte bu Kuba Mescidi’dir.

Gülsüm b. Hidm Hazretlerinin, üzerinde hurma kuruttu­ğu arsasında bina edilen bu ulvî mâbedin inşasında, Resûl-i Kibriya Efendimiz bizzat çalıştı. Bir seferinde kucağına güçlükle kaldırılabilecek büyükçe bir taş almışlardı. Saha­benin biri yanına varıp, “Yâ Re­sû­lal­lah! Anam babam sana feda olsun! Elinde­kini bana ver” deyince, “Hayır vermem! Sen de başkasını al” buyurarak gayret ve faaliyetten büyük zevk aldığını ifade etmişti. Böylece ibadeti, takvâsı, sadâ­kati, metaneti, cesareti vesâir bütün güzel vasıflarda olduğu gibi gayret ve ça­lışkanlığı ile de sahabelere en güzel örnek oluyordu.

Kuba Mescidi

Onun bu gayret ve faaliyetini müşâhede eden Müslümanlar da, aşk ve şevk içinde bıkmadan usanmadan ve zerre kadar fütur eseri gösterme­den çalışıyor­lardı. Mescit ya­pılıp bitinceye kadar Peygamber Efendimiz, ça­lışmaktan bir an olsun geri dur­madı ve kendisi­ni sâir Müslü­manlardan farklı bir muameleye tâbi tutmadı.

Kuba Mescidi’nin Ehemmiyet ve Fazileti

Kuba Mescidi, Resûl-i Kibriya’nın hicreti ve özellikle Kuba köyüne ulaşma­sıyla başlayan nurani ve muazzam bir devrin mübarek bir âbidesidir. Bu se­bepledir ki Kur’an lisanıyla “Takvâ Mescidi” adı verilerek şerefli kılın­mış­tır. İl­gili ayet-i kerimede meâlen şöyle buyrulur:

“Muhakkak bu bir mescittir ki onun temeli Medine’ye hicretin ilk gününde takvâ üzere atılmıştır. Aziz Peygamberim! Bu mescit senin, içinde namaz kıl­mana daha lâyıktır. Bu mescitte son derece temizliği ve nezaheti seven bir ce­maat vardır. Allah da, çok temiz ve faziletli olanları sever!”[4]

Nebiyy-i Muhterem Efendimiz, hayatı müddetince her Cumartesi günü ya­ya veya binitli olarak bu mübarek mescidi ziyaret eder ve içinde namaz kı­lar­dı. Ayrıca mü’min­leri de teşvik ederek, tam bir temizlik ve nezahetle bu mü­barek mescitte namaz kılan kimse için bir umre sevabı olduğunu müjde­lerdi.

İslamî gelişmenin önündeki engellerin yavaş yavaş bertaraf olduğu, İs­lam’ın inkişaf ve teâliye başladığı bir dönemde inşa edilmiş olması, Kuba Mes­cidi’ne ayrı bir manâ ve ehemmiyet atfeder.

Suheyb b. Sinan’ın Kuba’ya Gelişi

Suheyb b. Sinan, müşriklerin eziyet ve işkencelerine maruz kalan kimsesiz Müslümanlardan biri idi. Medine’ye hicrete Efendimiz tarafından izin verildiği sırada bir türlü fırsatını bulup Mekke’den ayrılamamıştı.

Hz. Ali’nin hicret ettiğini görünce, o da Medine’ye hicret maksadıyla hazır­la­nıp yola çıkmıştı. Bunu gören Mekkelilerden bazıları arkasına düşüp yetişti­ler ve “Sen buraya fakir olarak geldin, yanımızda zengin oldun! Ken­dinle bir­lik­te bu bol serveti de alıp götürmek istiyorsun. Buna müsaade ede­meyiz!” de­miş­lerdi.

İmanından aldığı cesaretle, bu kahraman sahabe, hemen bineğinden inmiş, çantasındaki okları çıkarıp karşısında duran Ku­reyş topluluğuna, “Benim, içi­nizde en iyi ok atanlardan biri olduğumu bilirsiniz. Yanımdaki okların hepsini atar, onlar bi­terse kılıcımı çalarım! Bunlardan biri elimde bulunduğu müddetçe yanıma sizi yaklaştırmam!” diye hitap etmişti.

Müşrikler, bu kahramanca seslenişe cevap vermemişlerdi. Bu İslam kahra­manının kolay kolay teslim olmayacağını biliyorlardı. Bir tarafta kalbindeki Al­lah’a imanın verdiği hadsiz cesaretle duran Suheyb b. Sinan, diğer tarafta gö­nüllerine şirk ürkekliği hâkim birçok müşrik vardı.

Sonunda Suheyb, şu teklifte bulunmuştu:

“Size, bütün servetimin yerini gösterir, onu size bırakırsam, gitmeme müsa­ade eder misiniz?”

Gönülleri dünya malı sevgisiyle dolu müşrikler, “Evet…” demişlerdi.

Hz. Süheyb de onlara servetini bırakarak Allah yolunda dini ve imanını serbestçe yaşamak uğrunda hicretine devam etmişti.

Rebiülevvel ayının ortalarına doğru gelip Kuba’da Resûl-i Kibriya Efendi­mize kavuştu. Yolda gözü ağrımış, karnı ise son derece acıkmıştı. O sırada Efendimiz ve yanında bulunan Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer’in önünde taze yap­raklı salkım halinde hurma vardı. Hz. Suheyb, hemen yaş hurmaları ye­me­ye başladı.

Hz. Ömer, “Yâ Re­sû­lal­lah! Suheyb’i görmüyor musun? Hem gözü ağrıyor, hem de yaş hurma yiyor!” dedi.

Resûl-i Ekrem, “Ey Suheyb! Hem gözün ağrıyor, hem de yaş hurma yiyor­sun!” buyurunca sahabe, “Yâ Re­sû­lal­lah! Ben, gözümün sağlam, ağrımayan ta­rafıyla yiyorum!” diye lâtif bir cevap vererek Efendimizi tebessüme getirdi.

Hz. Süheyb daha sonra, “Yâ Re­sû­lal­lah! Sen Mekke’­den çıktığın zaman müşrikler beni yakalayıp hapsettiler. Ben de servetimi vererek kendimi ve ai­le­mi satın aldım!” de­di.

Resûl-i Muhterem Efendimiz, “Suheyb kazandı! Su­heyb kazandı! Ebû Yah­ya! Satış kârlı çıktı! Satış kârlı çıktı”[5]buyurarak, bu kahraman sahabeyi müj­de­leyip sevin­dir­di.

Bunun üzerine şu ayet-i kerime nâzil oldu:

“İnsanlardan, Allah’ın rızasını kazanmak için canını se­ve seve feda edenler var! Allah ise, kullarına karşı çok şef­katlidir.”[6]

Kuba’dan Hareket

Server-i Enbiya Efendimiz, Kuba’da on küsur gece ika­met buyurduktan sonra bir Cuma günü Medine’ye doğru ha­reket etti. Kasvâ adındaki devesinin üzerinde idi. Peşinde Hz. Ebû Bekir, sağ ve solunda ise ana tarafından dayıları olan Neccaroğullarından silahlı yüz kişi ile birçok Medineli Müslüman yer al­mıştı.

Manzara, düşündürücü olduğu kadar da sevindirici ve ümit verici idi. Mek­ke’de yal­nızlıkla başbaşa bırakılmış bulunan Resûl-i Kib­riya’nın etrafını şimdi, içleri nur, dışları nur yüzlerce insan sarmıştı! Dillerinde tekbir, gönülle­rinde ise had­siz sürur vardı. Ken­dilerine dünya ve ahiret saadetinin kaynağı olan gerçek iman ve İslam’ı sunan bu şerefli zâtın yolunu günlerden beri sabır­sızlıkla bek­le­miş­lerdi. Şimdi ise ona kavuşmanın eşsiz sevincini duyarak, his­sederek yaşı­yor­lardı.

MEDİNE’DE İLK CUMA NAMAZI

Resûl-i Ekrem Efendimiz, yol esnasında sol tarafa yöne­lerek Sâlim b. Avfo­ğulları yurduna vardı. Ranuna mev­kii­ne geldiklerinde Cuma namazı vakti gir­di. Efendimiz, Ranuna vadisinin ortasındaki Cuma Mescidi’nin yerine indi ve burada Cuma namazı kıldı.

Bu, Peygamber Efendimizin Medine’de kıldığı ilk Cuma na­mazı idi.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, burada arka arkaya iki hutbe irad buyurdu. İlk hutbesinde Allah’a hamd ve senâdan sonra meâlen Müslümanlara şöyle hitap etti:

“Ey insanlar! Sağlığınızda ahiretiniz için tedarik görünüz. Muhakkak bilir­siniz ki kıyamet gününde birinin başı­na vurulacak ve çobansız bıraktığı koyu­nundan sorulacak. Sonra Cenab-ı Hak, ona diyecek. Ama nasıl diyecek? Ter­cümanı yok, perdedarı yok. Bizzat diyecek ki: ‘Sana benim Resûlüm gelip de tebliğ etmedi mi? Ben sana mal verdim, sana lütuf ve ihsan ettim. Sen kendin için ne tedarik ettin?’ O kimse dahi sağına soluna bakacak, bir şey gör­me­ye­cek. Önüne bakacak, cehennemden başka bir şey görmeyecek! Öyle ise, her kim ki kendisini velev ki bir yarım hurmayla olsun ateşten kurtarabilecekse, hemen o hayrı işlesin. Onu da bulamazsa, bâri kelime-i tayyibe ile [güzel sözle] kendi­sini kurtarsın. Zira, onunla bir hayra on mislinden yedi yüz misline kadar sevab verilir. Allah’ın selam, rahmet ve bereketi üzerinize olsun!”[7]

İkinci Hutbe

Resûl-i Kibriya, ikinci hutbesinde ise meâlen şöyle buyurdu:

“Allah’a hamdolsun. Allah’a hamdederim ve O’ndan yar­dım isterim. Ne­fis­le­rimizin şerlerinden ve kötü amelleri­miz­den Allah’a sığındık. Allah’ın hi­da­yet ettiğini kimse saptıramaz. Allah’ın idlâl ettiğine de kimse hidayet ede­mez.

“Allah’tan başka ilâh olmadığına şehâdet ederim. O, bir­dir, şeriki yoktur.

Cuma Mescidi

 “Kelâmın en güzeli Kelâmullah’tır. Kimin ki Allah, kalbini Kur’an’la süsler ve onu kâfir iken İslam’a dâhil eder, o da Kur’an’ı sâir sözlere tercih ederse, iş­te o kimse felâh bu­lur.

“Doğrusu, Kitabullah, kelâmların en güzeli ve en beliğidir. Allah’ın sevdi­ğini seviniz. Allah’ı can ve gönülden se­viniz. Allah’ın kelâmından ve zikrinden usan­mayınız. Ve Allah’ın kelâmından kalbinize kasavet gelmesin. Zira, Kelâ­mul­lah, her şeyin en güzelini, en iyisini ayırıp seçer. Amellerin hayırlısını ve kul­ların güzidesi olan peygamberleri ve kıssaların iyisini zikreder; helâl ve ha­ra­mı beyan eder. Artık. Allah’a ibadet ediniz ve O’na hiçbir şeyi şerik etme­yi­niz. O’ndan hakkıyla sakınınız.

“Hayırlı işler işleyiniz ve bu iyi işleri diliniz de teyit etsin.

“Allah’ın kelâmıyla birbirinizi seviniz. Muhakkak bilmelisiniz ki Allahü Teâlâ ahdini bozanlara gazap eder.

“Allah’ın selamı üzerinize olsun!”[8]

Akabe’deki bîatta Medineli Müslümanlar, Resûl-i Ekrem Efendimiz kendi bel­delerine geldiği zaman, her cihetle onu koruyacaklarına dair söz vermiş­ler­di.

Önce, Re­sûl-i Ekrem onların yur­duna gelip bir müddet Kuba’da ika­met bu­yur­duktan sonra, bu sefer bizzat Medine’ye girmek üzere bulunduğun­dan, ar­tık onların sözlerini yerine getirme vakti gelmiş demekti.

Bu sebeple Re­sû­lul­lah Efendimiz, ikinci hutbesinin sonunda Cenab-ı Hakk’ın, ahdini bozanlara gazap edeceğini be­yan etmekle sözlerine son veri­yor­du.