Tebrik, tezkiye, duâ, Peygamberimiz (s.a.s)'e yapılan duâ, istiğfar, rahmet gibi anlamlara gelen bir terimdir, salavât. "Belirli vakitlerde, Kur'an'da emredildiği tarzda ve Hz. Peygamber ﷺ'in tarif ettiği şekilde yapılan ibadettir. Salât'ın çoğulu salavât gelir. Türkçe'de daha çok Hz. Peygamber ﷺ'e yapılan duâ mânâsında kullanılır.
Kur'ân-ı Kerim'de bu anlamda şöyle buyurulur:
"Âllâh ve O'nun melekleri Peygamber'e hep salât ederler. Ey mü'minler, siz de Ona salât (ve dua) ediniz ve samimiyetle selam veriniz." (Ahzab, 33/56).
Bu âyeti kerimeyle, Peygamberimiz ﷺ'e salât ve selamlarımızla hürmetlerimizi sunmak farzdır; her Müslüman için yerine getirilmesi gerekli bir görevdir. Her Müslüman en kısa şekilde: "Âllâhümme salli alâ Muhammed" "Allâh'ım Muhammedi rahmetinle tebrik et ve esen kıl" diye salât getirir.
Rasûlü Ekrem Efendimiz ﷺ de, "Yanında benim adım anılıp da bana salât getirmeyen kişinin burnu sürtünsün, hakarete uğrasın." buyurmuştur. (Tâc, V, 145).
Namazlarda oturduğumuz zaman tahiyyâttan sonra okuduğumuz "Allahumma Salli, Bârik…" duâları da, Hz. Peygamber ﷺ'e salât getirmeyi ifâde eder. Hz. Peygamber ﷺ'e salât getirmenin fazileti hakkında Rasûlüllah ﷺ şöyle buyurmuştur:
"Kim bana bir salât getirirse, Allah ona on salât (mağfiret) eder." (a.g.e.).
Hz. Peygamber ﷺ'in ismi her işitildiğinde veya anıldığında salat getirilip getirilemeyeceği hususunda bazı alimler; bir yerde, Hz. Peygamber ﷺ'in adı ne kadar anılırsa anılsın bir defa salât edilmesi yeterlidir derken, bilginlerin çoğunluğu ise, Hz. Peygamber ﷺ'in adı her anıldığında salât getirilmesi gereklidir demiştir. Nitekim hadis ilmiyle uğraşanlar, Hz. Peygamber ﷺ'in hadislerini rivayet ederken, sözleriyle, halleriyle en büyük saygıyı göstermişler; öğretimi sırasında da Hz. Peygamber ﷺ'in adı ne kadar çok anılırsa anılsın, her anıldıkça, "Sallallahü aleyhi ve sellem" diyerek saygılarını göstermişlerdir. (Tecrid-i Sarih Tercümesi, XI,164)
Bismillahirrahmanirrahim … Ey Allahım senin külli iradenle ve sonsuz kudretinle tahakkuk eden nurani aslın şeceresi rahmaniyet kabzasının parlaması insan mahlûklarının en faziletlisi cismani suretlerin en şereflisi rabbani sırların madeni seçilmiş ilimlerin hazineleri kapalı kapıları açan geçmişi büsbütün sonlandıran hakka hakikat ile destek olan mahlukları senin dosdoğru yoluna davet eden senin nezdinde görevli olanların ve senin nezdinde temsilci olanların en büyüğü senin nezdinde terbiye olanların ve senin nezdinde ıslah olanların en büyüğü senin nezdinde vesile olanların ve senin nezdinde şefaatçi olanların en büyüğü kutsal davamızın önderi olanların ve rabbani bilgilere sahip olanların en büyüğü ebedi saadete kavuşmuş olanların ve ebedi saadetin kılavuzu olanların en büyüğü sana teslim olanların ve sana sadık olanların en büyüğü sana itaat edenlerin ve sana ibadet edenlerin en büyüğü manevi hastalıkların doktoru olanların ve manevi güçlere sahip olanların en büyüğü manevi güzelliklere sahip olanların ve zenginlik kapılarının anahtarı olanların en büyüğü senin her yönden yücelttiklerinin ve seni her yönden yüceltenlerin en büyüğü ubudiyet mertebelerinin en üstününün sahibi alemlere rahmet olarak gönderdiğin efendimiz muhammede ve onun hamd sancağı altında toplayacağı peygamberlere senin ilminde bulunanların ezelden ebede kadar maksimum tahakkuk edebileceklerine denk olacak miktarınca ve senin varlığının devamı süresince salat ve selam ediver …